Sepetim
(0)
Zeytin zararlıları ve zeytin hastalıklarını ve bunlara karşı yapılması gerekenleri sizler için derledik.
Zeytinde Bor Noksanlığı
Zeytinde Bor noksanlığı, zeytin ağaçlarının yaprak, sürgün ve meyvelerinde değişik belirti oluşturur.
Yapraklardaki belirtiler, yaprak ucundan başlayarak sapa doğru yaprağın üçte ikisini kaplayacak şekilde soluk yeşil renk alarak ilerlemekte, daha sonra yaprağın sararıp dökülmesi şeklinde görülmektedir. Yapraklarda küçülme, kıvrılma, kalınlaşma, büzülme ve boğum araları kısalarak rozetleşme meydana gelir.
Sürgünlerdeki belirtiler sürgün ucunda kurumalar şeklinde görülür. Buna bağlı olarak, yan tomurcuklar faaliyete geçerek sürgün oluşumu artar. Ağaçlarda bodurlaşma ve çalılaşma görülür
Dallarda ve gövdede hatta yaprak saplarında çatlak ve yarıklar oluşabilir. Tomurcuk, çiçek ve meyve oluşumu engellenebilir.
Meyvelerdeki belirtiler şekil bozuklukları olarak görülür. Meyve çekirdeğinde büyüme devam ederken, meyve kabuğunda büyümenin durmasıyla oluşan "maymun yüzlü” meyve oluşumu çok tipiktir. Ayrıca çiçek ve genç meyve dönemlerinde dökümler tipik belirti şeklidir. Meyvelerde bor noksanlığı ürün miktarı ve kalitesini önemli ölçüde etkiler
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler
Tesis kurulmadan önce toprak analizi yapılarak topraktaki miktarı belirlenmelidir. Dikim, sulama gübreleme tekniğine uygun olarak yapılmalıdır.
Birinci uygulama: Çiçeklenme öncesi,
İkinci uygulama: Meyve tutum döneminde,
Üçüncü ve diğer uygulamalar: 15 gün ara ile 2–3 kez yapılmalıdır.
Toprak uygulaması: İlkbaharda sürgün gelişmesinin olduğu dönemde (mart-nisan) bir uygulama yapılır. Kimyasal uygulama teknikleri ve ilaçlar için alanında uzman kişilerden bilgi alınız.
Zeytinde Dal Kanseri Hastalığı
Bakteri, krem-yeşil renkteki canlı ur ve siğillerde bulunur. Ur ve siğiller bir taraftan da fazla ışık ve ısının tesiri ile koyu kahverengi, çatlamış ve tepesi çökük bir görünüm alır. Bu şekildeki ur ve siğillerde hastalığı yapan bakteri ölür ve hastalık yapamaz
Zeytin Dal Kanseri yıllık sürgünlerde yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu açılan yara yerlerinde oluşan siğiller küçük, yuvarlak ve süngerimsidir. Hasat sırasında sırık vuruğu, dolu yarası ve budama hataları nedeniyle oluşan yaranın şekline göre, urların büyüklükleri de değişmektedir. Don çatlaklarında meydana gelen urlar ise çatlaklar boyunca dalı sarmış olarak görülür
Genç sürgünlerdeki yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucu oluşan yaralarda siğiller meydana gelir ve dallar çıplak bir görünüm alır
Mücadele Yöntemleri
Kültürel Önlemler Zeytin dikimine elverişli olmayan, özellikle sık sık don olaylarının meydana geldiği yerlerde zeytin dikiminden vazgeçilmelidir.
Fazla su tutan, tabanı killi topraklara zeytin dikiminden kaçınılmalı, eğer zeytin fidanı dikimi yapılmışsa drenaj kanalları açılmalıdır.
Bahçe tesisinde sağlıklı fidanlar ve aşı kalemleri kullanılmalıdır
Kanserli ağaçların budama işlemleri nemli ve yağışlı günlerde yapılmamalı,aletler sık sık %3’lük lizol eriyiği veya %10’luk sodyum hipoklorite batırılmalıdır
Ağaçlara gereğinden fazla azotlu gübre verilmemeli, bunun yerine kompoze gübre verilmelidir.
Zeytin ağaçlarında sırıkla hasat yapmaktan vazgeçilmeli veya dalları zedelemeyecek şekilde önlemler alınmalıdır.
Budama artıkları hemen yakılmalıdır.
Budama yerlerine önce %5’lik göztaşı eriyiği, kuruduktan sonra da aşı macunu sürülmelidir.
Kimyasal Mücadele Ege ve Akdeniz Bölgelerinde Zeytin Dal Kanseri bulaşık zeytinlikler iki yıl budama yapmaksızın yılda 4 defa ilaçlanır. İlkbahar ilaçlamasında %1’lik, diğer ilaçlamalarda %2’lik Bordo bulamacı kullanılır. İki yılın sonunda temmuz-ağustos aylarında budama yapılır. Karadeniz Bölgesinde ise 2. ilaçlama (şubatta) yapılmaz, ancak dolu ve don zararı olursa şubat ilaçlaması yapılır. Diğer üç devredeki ilaçlamalar aynı dönemlerde uygulanır.
Zeytin Ağaçlarında Vertisilyum Solgunluğu Hastalığı
Hastalığın ani ve yavaş solgunluk olmak üzere 2 tip belirtisi bulunmaktadır. Ani solgunluk: Bu durum kış sonundan erken ilkbahara kadar görülür. Sürgün ve dallar aniden kurur. Bu belirtiler ağacın tek bir yönünde veya daha çok yönünde olabilir.
Kabuk dokusu erguvan rengine döner. Böyle bir dalın kabuğunun altından boyuna kesitler alındığında iletim demetleri koyu kestane renge dönüştüğü görülür. Hastalıklı ağaçların sürgün ve dalları kuruyarak ölür.
Yapraklar yeşilimsi renklerini kaybederek açık kahverengine döner ve orta damar boyunca geriye doğru kıvrılır.
Yavaş solgunluk ilkbaharda görülmeye başlar. Çiçeklerdeki belirtiler yapraklardan önce ortaya çıkar. Hastalık çiçeklenme döneminin başında olursa çiçekler dökülebilir. Mumyalaşan çiçek tomurcukları kahverengileşerek ölür ve ağaçta asılı kalır.
Hastalıklı dallardaki yapraklar önce mat yeşil renklidir. Uç yapraklar dışındakiler kurumadan dökülür. Hastalıklı sürgünlerde iletim demetleri koyu kahverengidir. Hastalık zeytin ağaçlarında verim düşüklüğü ve ölüme neden olmaktadır.
Mücadele Yöntemleri Kültürel Önlemler
Sağlıklı üretim materyali kullanılmalı, daha önce hastalığın görülmediği alanlarda zeytinlik tesis edilmelidir. Ancak hastalığın konukçusu olan bitkilerin tarımının yapıldığı yerlerde yetiştiricilik yapılacaksa bu topraklarda en az 2 yıl V.dahliae’nin konukçusu olmayan arpa, yulaf, buğday gibi tahıllar yetiştirildikten sonra zeytinlik tesis edilmelidir.
Toprak işleme yüzeysel ve ağacın taç izdüşümüne girmeden yapılmalıdır.
Gübreleme yaprak ve toprak analiz sonuçlarına göre yapılmalıdır. Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalıdır.
Aşırı sulama ve salma sulama yapılmamalıdır.
Zeytin bahçelerinde hastalığın bulaşma ve taşınma riskini arttırdığı için kesinlikle ara tarım yapılmamalı, yabancı otlarla da mücadele edilmelidir.
Hastalıklı sürgünler budanmalı, yapraklar dökülmeden önce budama tamamlanmalı ve budama artıkları bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Budama aletleri %10’luk çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.
Kültürel tedbirlerin yanı sıra hastalık etmenin topraktaki yoğunluğunu azaltmak için solarizasyon uygulanabilir.
Kimyasal Mücadele: Vertisilyum Solgunluğu Hastalığına karşı etkili bir kimyasal mücadele yöntemi yoktur.
Zeytinlerde Halkalı Leke Hastalığı
Zeytinlerde Halkalı Leke Hastalığı Belirtisi İlk belirtiler ilkbaharda yaprak üst yüzeyinde görülen siyahımsı-gri renkte yuvarlak nokta şeklindeki lekelerdir. Bu noktaların olduğu yerde renk açılır, etrafında açık renkli bir halka oluşur. Bunu dıştan ikinci bir halka çevirir. Bu görünüm nedeni ile hastalığa halkalı leke denmektedir. Hastalıklı yapraklar dökülür. Bu da verim azalmasına ve erken meyve dökümüne yol açar.
Mücadele Yöntemleri Kültürel Önlemler:
Taban arazide, ağır su tutan topraklarda zeytinlik tesis edilmemeli drenaj kanalları açılmalıdır. Gübreleme ve sulama tekniğine uygun olarak yapılmalı, aşırı azotlu gübre kullanılmamalıdır. Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı, kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmelidir. Yere dökülen lekeli yapraklar toplanıp yakılmalı veya sürülerek gömülmelidir.
Kimyasal Mücadele
Marmara Bölgesi’nde; 1. İlaçlama: Sonbahar sürgünleri görülmeden önce, 2. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce
Ege Bölgesi’nde; 1. İlaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce, 2. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce,
Akdeniz Bölgesi’nde; 1. İlaçlama: Hasattan sonra, 2. İlaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce, 3. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce yapılmalıdır. Armillaria Kök Çürüklüğü Zeytin ağaçlarının köklerinde çürüklük yaparak ağaçların ölümüne neden olur. Hastalığa yakalanan ağaçlarda sürgün oluşumu azalır, sürgün ve dallar ölmeye ve kurumaya başlar, nihayet ağaçlar tamamen kururlar. Bu belirtilerin oluşumu ve ağaçların ölümü 4 yıllık süreyi gerektirir, ancak şiddetli enfeksiyon koşullarında bu süre 1-2 yıldır. Hastalığa yakalanmış ağaçların kökleri incelendiğinde ikinci köklerden başlayarak kök boğazına kadar kabuk dokusu ile odun dokusu arasında beyaz fungal tabakanın oluştuğu görülür. Hastalığın başlangıcında odun dokusu açık kahve rengidir, daha sonra sarımtırak veya beyaz süngerimsi beyaz dokuya dönüşür. Hasta ağaçların kütüklerinde oluşan sarımsı kahverengi olan ve aşağıya doğru siyahlaşan şapkalar 5-15 cm çapındadır.
Mücadelesi
Toprağı iyi seçilmemiş, bahçe kuruluşu ve kültürel işlemleri tekniğine uygun yapılmamış bahçelerde etmen kolay gelişebilmektedir. Bu fungusun entansif tarım uygulanan bahçelerde ağaçları çok az hastalandırdığı bilinmektedir. Fungus hem toprakta, hem de odun dokusunda yaşar. Ölü ağaçlarda ve toprakta kalan kök parçalarında uzun süre yaşamını sürdürür. Nemli yerlerde iyi gelişme olanağı bulur.
Kültürel Önlemler
Kuruyan ağaçlar bahçeden sökülerek imha edilmeli ve yerlerinde kireç söndürülmelidir. Hastalık bahçenin belli kesimlerinde ise rizomorfların sağlam ağaçlara ulaşmaması için hasta olanlar 60cm derinlik ve 30 cm genişlikteki hendekler ile izole edilmelidir.
Çevre bahçelerde hastalığın bulunduğu durumlarda sel sularının getireceği hastalıklı parçaların girişini önlemek için bahçenin çevresine 60-70 cm derinlikler hendekler açılmalıdır.
Ağaçlar sağlam ve sağlıklı yetiştirilmesi için tekniğin gerektirdiği önlemler alınmalıdır.
Orman ağaçlarının kesimiyle elde edilen boş araziye hemen zeytin bahçesi tesis edilmemeli, toprak 2-3 yıl boş bırakılmalıdır.
Sonbaharın ilk yağmurlarından sonra oluşan fungusun şapkaları ve oluşturdukları yerdeki kök parçaları imha edilmelidir.
Ağaçlar derin dikilmemeli, aşırı sulanmamalı ve köklerin yaralanmamsına dikkat edilmelidir.
Kimyasal mücadele uygulamalara hastalık görüldüğünde başlamalıdır.
a) Hastalık yeni başlamış ise, hasta kökler kesilip hasta kısımlar kazındıktan sonra bu yerlere % 5’lik Bordo Bulamacı, % 2’lik göztaşı eriyiği veya %5’lik karaboya ilaçlarından biri fırça ile sürülmeli, ilaç kuruduktan sonra üzeri aşı macunu ve veya 750 gr ardıç katranı + 250 gr göztaşı karışımı ile kapatılmalıdır.
b) Kökler tamamen hastalanmış ise ince kökleri dahil sökülerek kendi çukurlarında yakılmalı ve yerine sönmemiş kireç dökülerek kapatılmalıdır. Hastalığın görüldüğü bahçedeki sağlam ağaçları korumak için sonbaharda veya ilkbahar başında ağaçların izdüşümleri % 5’lik karaboya,% 2’lik göztaşı, m2 ye ilaçlı su gelecek şekilde sulanmalıdır.
Zararlılar
Zeytin Sineği ( Bactrocera Oleae )
Zarar Şekli Zeytin sineği öncelikle iri, parlak ve yağlanmaya başlamış zeytin meyvelerine iğ şeklindeki yumurtasını bırakır.
Zeytin sineği larva döneminde meyve etinde zarara neden olur. Larva gelişme süresince çekirdek etrafında galeriler açarak beslenir. Böylece meyvelerin çürüyerek dökülmesine, zeytinyağı miktarının azalmasına ve asitliğin yükselmesine neden olur.
Kültürel önlemler: Pupaların yok edilmesi için, kış aylarında toprağın sürülmesi ve zarar periyodu boyunca 3-4 günde bir kurtlu zeytinlerin toplanarak uzaklaştırılması gerekir. Ayrıca sineğin sonbahardaki yoğun zararını önlemek için erken hasat yapılmalıdır.
Kimyasal Mücadele Meyvelerin yumurta koyma dönemine geldiği dönemde vuruk sayımı yapılmalıdır. Salamuralık çeşitlerde % 1 vuruk, Yağlık çeşitlerde ise % 6-8 vuruk saptandığında ilaçlama yapılır.
ZEYTİN GÜVESİ (Prays Oleae)
Zararı Şekli Zeytin Güvesi üç döl verir. Yaprak dölü: Meyvelerde beslenen larvalardan çıkan erginlerin yaprakların üst yüzeyine bıraktığı yumurtalardan çıkan Bu larvalar iki epidermis arasında açtıkları galerilerle ve taze sürgün uçları ile yapraklarla beslenerek zararlı olurlar.
Çiçek dölü: Çıkan larvalar Çiçek salkımları arasında beslenerek, salkımlardaki çiçek ve tomurcukları yok ederek meyve tutumunu engeller
Meyve dölü: Zeytin meyvelerinin karabiber
Büyüklüğünü aldığı dönemde Meyve dölü larvaları meyve sapı dibinden meyvenin içine girerek, meyve ile meyve sapının birleştiği kısmı yok eder ve meyvelerin dökülmesine neden olur. Bunlara ‘’Karabiber dökümü’’ denir.
Kimyasal Mücadele Zararlının tercihen sadece meyve dölüne karşı ilaçlama yapılmalıdır. Zeytin meyveleri mercimek büyüklüğüne geldiğinde % 10 unda canlı yumurta + larva olması halinde ilaçlama yapılmalıdır.
Zeytin Kara Koşnili (Saissetia Oleae Olivier)
Zarar Şekli Zeytin kara koşnili larva ve ergin dönemlerinde ağacın özsuyunu emerek beslenir ve salgıladığı tatlı madde bütün ağacı sarar. Saprofit mantarlar bu tatlı maddede çabuk ürediğinden karaballık hastalığı ( fumajin ) meydana gelir. Bir yandan özsuyun emilmesi, diğer yandan karaballığın fotosenteze engel olması ağaçları zayıflatır ve üründe azalmalara neden olur. Koşnilin yoğunluğu arttıkça yaprak ve meyve dökümleri ile yapraklarda kurumalar başlar, ürün kaybı % 60-70’ e kadar çıkabilmektedir.
Mücadele Şekli
Kültürel Önlemler Koşnil kuvvetli ağaçlarda daha az yaşam şansı bulduğundan zayıf düşmüş ağaçları kuvvetlendirmek gerekir. Bu yüzden kuruyan dallar kesilmeli, ağaçların iç kısımlarının hava ve ışık almasını sağlayacak şekilde budama yapılması, aşırı sulamadan kaçınılması ve dengeli gübreleme yapılması gerekmektedir.
Biyolojik Mücadele Doğada bulunan çeşitli faydalılar koşnili % 50’nin üzerinde kontrol altına alabiliyorsa böyle bahçelerde kimyasal mücadele uygulanmamalıdır.
Kimyasal Mücadele Eğer doğal düşmanlar zararlıyı baskı altına alacak yoğunlukta değilse kara koşnile yaz ilaçlaması yapılır. Yaz mücadelesi iki uygulamalı olup, aktif larva çıkışına göre saptanır. Yumurtalı dişilerin yumurtaları kontrol edilerek % 50’sinin boş olduğu devrede birinci, % 90’ nın boş olduğu devrede ikinci ilaçlama yapılır. Mevsim başındaki kontrollerde % 50’ nin üzerinde parazitlenme görülen bahçelerde ilaçlama yapılmamalıdır. İlaçlamada yazlık beyaz yağlar gibi doğaya en az zararlı ilaçlar kullanılmalıdır.
Zeytin Kabuklu Biti (Parlatoria Oleae)
Bitki özsuyunu emerek ağaçları zayıflatır. Verimin azalmasına ve kurumalara neden olur. Meyvelerde kırmızı ve mor lekeler oluşturur. Meyvelerin kalitesi düşer.
Mücadele Şekli
Kültürel Önlemler Kuruyan dallar kesilmeli, ağaçların havalanması ve güneşlenmesi için budama ve aralama yapılmalıdır. Toprak işlemesi, sulama ve gübrelemeye önem verilmeli, fazla sulamadan kaçınılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
Zararlının birinci dölüne karşı, çok yüksek populasyonların dışında, ilaçlama yapılmamalıdır. İkinci dölünde ise, bahçedeki zararlı yoğunluğu yüksek ve parazitlenme oranı %50’ den düşük olan bahçelerde ilaçlama yapılmalıdır.
Zeytin Pamuklu Biti(Euphyllura Olivina) Zarar Şekli Zeytin somaklarında, tomurcuk sapları ve sürgün uçlarında bitkinin özsuyunu emerek, ağaçların ve sürgünlerin zayıflamasına, çiçek ve çiçek tomurcuklarının dökülmesine neden olurlar.
Kültürel Önlemler Ağaçların sağlıklı tutulmasına, bol güneş almasına ve havalanmasına dikkat edilmelidir.
Kimyasal Mücadele Aynı dönemde zararlı olan zeytin güvesi çiçek nesline karşı bir ilaçlama yapılmış ise bu zararlıyı hedefleyen başka bir ilaçlamaya gerek yoktur. Zeytin güvesi zararının olmadığı bahçelerde ise ağaçların sadece zarar görmüş somakları ilaçlanır. En uygun ilaçlama zamanı, sürgün uçlarında ilk pamuklanma görüldükten 10 gün sonra ile çiçeklenme zamanına kadar olan dönemdir.
Zeytin Fidan Tırtılı (Palpita Unionalis)
Zarar Şekli Larvalar fidanlıklarda yaprak, genç sürgün hatta meyvelerde bile beslenerek zararlı olur. Yapraklar dantel gibi olur. Olgunlaşmamış meyveleri yer.
Mücadele Şekli
Kültürel Önlemler Bahçe kenarlarında veya çevresinde bulunan zararlının diğer konukçularının yok edilmesi birinci döl larvalarının beslenmesini engellemesi bakımından yararlıdır. Ayrıca, toprak altında kışlayan larvaların soğuk günlerde toprak yüzeyine çıkarılması için kış aylarında yapılacak toprak sürümü yararlıdır. Son olarak, ilk dönem larvaların obur sürgünleri sevdiği ve bunlar üzerinde kolay gelişebildiği göz önüne alınarak, bunların temizlenip yakılması ve böylece larva popülasyonunun düşürülmesi mümkündür.
Kimyasal Mücadelesi Fidanlıklar sık sık kontrol edilmeli yaprak ve sürgünlerde taze yenikler olması durumunda sürgünler kontrol edilmeli, zararlının larvasının görülmesi halinde ilaçlama yapılmalıdır.
Anasayfa
